A Eurocidade Chaves-Verín está formado polo territorio que o Municipio de Chaves e o Concello de Verín ocupan no Val do Alto Támega no norte de Portugal e no sueste de Galicia, respectivamente.
Chaves é un concello de algo máis de 41.000 habitantes (dos cales uns 20.000 no perímetro urbano), sendo o núcleo urbano estrutural do territorio do Alto Támega (6 concellos de arredor de 92.000 habitantes).
Verín, por outra banda, é un concello con pouco máis de 14 mil habitantes, o centro dunha extensa área funcional (que inclúe non só a comarca de Monterrei-Verín, con 25 mil habitantes, pero tamén algúns concellos municipios veciños).
O territorio da Eurocidade Chaves-Verín constitúe un continuo poboacional, separado administrativamente pola fronteira. Trátase, dende o punto de vista xeográfico, dun gran val, unido polo río Támega e atravesado por unha falla tectónica, que ofrece as condicións específicas para a exploración dun recurso fundamental para a economía da Eurocidade Chaves-Verín: a auga.
Segundo os Censos, no ano 2011 residían na Eurocidade Chaves-Verín 55.710 persoas, correspondendo á poboación do Concello de Chaves preto das tres cuartas partes e a outra cuarta parte á de Verín.
Non obstante, o peso poboacional de Chaves na aglomeración transfronteiriza está a diminuír nas últimas décadas, xa que se observou unha perda de poboación en Chaves, un 8% con respecto a 1970, mentres que en Verín a poboación residente aumentou un 45% con respecto ao mesmo período de referencia.
Fonte: INE / INE
Por grandes grupos de idade, a poboación residente no Eurocidade maiores de 65 anos (24,0%) case duplica a poboación de 15 anos ou menos (13,1%). O peso da poboación é aínda máis relevante cando se compara cos datos de ambos os dous países, ou da Eurorrexión Galicia-Norte de Portugal. Así mesmo, agás Galicia , o peso da poboación de 15 ou menos anos na Eurocidade é inferior aos datos rexistrados tanto polos dous países como pola Eurorrexión.
Fonte: INE / INE, 2011
En canto á súa dimensión territorial, a Eurocidade ten unha superficie de 685,3 km2. Tamén neste caso, Chaves aporta a maior parte da superficie do territorio (591,2 km2) á Eurocidade Chaves-Verín, cunha superficie seis veces maior que o concello de Verín (94,1 km2). De feito, esta proporción é similar ao comparar o tamaño medio dos concellos portugueses co tamaño medio dos concellos españois, o que evidencia a maior importancia do poder local en Portugal, en comparación coa administración local en España.
Fonte: INE / INE, 2011
A densidade da poboación da Eurocidade sitúase en 81,3 hab/km2, por debaixo da media tanto dos dous países como da Eurorrexión. Este valor mostra o peso das zonas rurais no Concello de Chaves, o que resulta nunha baixa densidade de poboación no concello (69,8 habitantes por km2), a pesar do tamaño da súa cidade. Pola contra, a densidade de Verín (153,7 km2) duplica con creces as cifras de Chaves, situándose por riba da media tanto de España como Galicia.
Os datos de poboación da Eurocidade deben ser analizados no seu contexto territorial. O seu territorio sitúase nunha zona rural e de interior, lonxe das principais áreas metropolitanas da Península Ibérica.
Ademais do seu carácter de fronteira, normalmente asociado a baixas densidades de poboación, o seu territorio está a asistir a fenómenos de despoboamento e éxodo rural, baixa natalidade e envellecemento acelerado da poboación.
O feito de que tanto a cidade de Chaves, na región do Alto Támega, e Verín, na comarca de Monterrei, sitúanse como núcleos urbanos de referencia na súa área de influencia, marcada polo seu carácter rural, constitúen unha alternativa ao éxodo poboacional cara ás grandes cidades.
Porén, os baixos niveis de poboación nova que se aprecian no rural e concellos limítrofes, pon en perigo este factor de atracción que as dúas cidades do seu territorio de influencia tenden a xogar no futuro.
A implantación das liñas estratéxicas de Europa 2020, a través do investimento en crecemento e emprego nun contexto de cooperación transfronteiriza, é fundamental para reverter as tendencias regresivas demográficas que se aprecian na Eurocidade e no seu territorio de influencia.
